نشریک چیست

  • ۹۸۸

در جامعه‌ی امروز ما چیزی به نام فقدان مخاطب کمر انتشار نشریات را شکسته، با این اوصاف انتشار یک نشریه حتی با تکیه بر آگهی تبلیغاتی، فروش و رانت‌های خاص کار چندان عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد، جالب‌تر اینکه این مشکل را با یک جمله توجیه می‌کنیم: «مردم ما اهل مطالعه نیستند!»
در رد این ادعا کافی است که آمار صفحات مجازی فارسی و میزان بازدید از آنها را نشان داد، پس باید قبول کرد که ایراد کار جایی دیگر است. نشریات و در حقیقت رسانه‌های ما در کل، تنها منتقل کننده‌ی پاره‌ای از «آگاهی‌های منجمد» هستند و این یعنی مخاطب به هر دلیلی نیازی به خواندن آنها ندارد و طبیعی است که مخاطب تشنه‌ی دانستن رو به سوی فضای مجازی آورد.
قرن 21 به دو عنوان مشهور شده است: «انفجار اطلاعات» و «ساندویچی شدن»؛ حالا اگر بخواهیم این دو را با پدیده‌‌ی جدید دیگری در پست مدرنیسم با نام «مرکزگریزی» ترکیب کنیم، حاصل کار چیزی می‌شود به نام «خرده‌رسانه» یا در اصطلاح انگلیسی آن [Subjournal].
در یک تعریف ساده می‌توان خرده‌رسانه‌ها را، رسانه‌ای ساندویچی، پر مطلب، مرکز گریز و غیررسمی دانست، با مطالب کوتاه و متعدد.
خرده‌رسانه‌ها، ابزاری جدید در خدمت اطلاع‌رسانی هستند، اما در این رسانه‌های تازه، که بیشتر به صورت صفحات مجازی، وجود دارند، کمبودی احساس می‌‌شود؛ که سبب شده مخاطبان، آنها را بیشتر بنگاه خبررسانی بدانند تا یک رسانه‌ی تمام عیار؛ این کمبود اساسی هم چیزی نیست جز «گرافیک رسانه‌های مکتوب».
صفحات مجازی به عنوان یک خرده‌رسانه مشغول انجام وظیفه‌ی خود هستند، اما باید در نظر داشت که آنها بیشتر جنبه‌ی شخصی داشته و به دلیل عدم رعایت قواعد رسانه‌ای و گرافیک، چندان مورد توجه قرار نخواهند گرفت. از این رو به وجود آمدن پدیده‌ای به نام نشریک [Nashriyak] ضروری به نظر می‌رسد.
در تعریف نشریک می‌توان گفت: یک یا چند صفحه محدود که شبیه یک نشریه مکتوب طراحی شده، قابل فروش نبوده، در دکه‌های مطبوعاتی عرضه نشده و در فضای مجازی منتشر می‌شود، در نتیجه برای انتشار به چیزی به نام مجوز نیاز ندارد. این نشریک‌ها معمولا توسط افراد معدودی تهیه شده و به طور معمول از قاعده‌ی خاصی نیز پیروی نمی‌کنند و به علت داشتن فضایی غیر رسمی به بسیاری از مشکلات دست و پا گیر رسانه‌های رسمی نیز گرفتار نیستند.
با توجه به تازگی، کل مقوله‌ی خرده‌رسانه در حال پروسه‌ی آزمون و خطاست تا بتواند مسیر درست را بیابد؛ اما در این میان نشریک در مرحله‌ای عقب‌تر، شاید هنوز درگیر یک سئوال وجودی باشد که: نشریک چه ضرورتی دارد؟